موقعیت
جغرافیایی استان مازندران
استان مازندران
در شمال کشور و با وسعتی معادل23756
کیلومتر مربع حدود 1.46
درصد
از مساحت کشور را در بر داشته است. دریای خزر درشمال ، استانهای تهران و البرز و
سمنان در جنوب و استانهای گیلان و گلستان به ترتیب در غرب و شرق استان قرار دارند.
مازندران بر
اساس آخرین تقسیمات کشوری دارای 22 شهرستان به نام های آمل ، بابل ، بابلسر ،
بهشهر ، تنکابن ، جویبار ، چالوس ، رامسر ، ساری ، سوادکوه ، قائمشهر ، گلوگاه ،
محمود آباد ، میاندرود، نکا ، نور ، نوشهر، فریدونکنار ، سوادکوه شمالی ، عباس
آباد ، سیمرغ و کلاردشت و 57 شهر، 57 بخش، 132 دهستان و 3645 آبادی می باشد.
بر اساس سرشماری
سال 1395 ، جمعیت استان مازندران بالغ بر 3283577 نفر می باشد که شامل 1084786 خانوار و
1654007 نفر مرد و 1629570 نفر زن می باشند. 50.37 درصد از جمعیت استان را مردان و 49.63 از جمعیت استان را زنان تشکیل می دهند.57 درصد جمعیت استان ساکن شهر و 43
درصد از جمعیت استان ساکن روستا می باشند .تراکم نسبی جمعیت استان 135 نفر در هر
کیلومتر مربع می باشد
که نسبت به جمعیت و وسعت کشور جمعیت بالائی را در خود
جای داده است
آب و هوا
استان مازندران
از نظر طبیعی به دو قسمت جلگه ساحلی و کوهستانی تقسیم می‌شود. رشته کوههای
البرز مانند دیواری مرتفع نوار ساحلی و جلگه‌ای کناره‌ای دریای خزر را محصور
کرده است. در اثر نسیم مداوم دریا و بادهای محلی در سواحل جنوبی و شرقی
دریای خزر، تپه‌های ماسه‌ای تشکیل شده و سدی طبیعی و کم ارتفاع‌بین دریا
و جلگه پدید آمده است.
طبیعت استان
مازندران تحت تأثیر عرض جغرافیایی، سلسله جبال البرز، ارتفاع از سطح دریا،
دوری و نزدیکی به دریا، بیابان‌های جنوبی ترکمنستان، وزش بادهای محلی و
ناحیه‌ای و پوشش گیاهی و جنگلی قرار دارد. به همین جهت آب و هوای
مازندران در کانون‌های مختلف جغرافیایی متفاوت و گوناگون است و انواع آن
عبارتند از: آب و هوای معتدل خزری، که تابستان‌های گرم و مرطوب و زمستان‌های
معتدل و مرطوب دارد. آب و هوای معتدل کوهستانی، که زمستان‌های سرد با
یخبندان و تابستان‌های معتدل و کوتاه دارد. آب و هوای سرد کوهستانی، که
یخبندان‌های طولانی و زمستان‌های سرد و تابستان‌های کوتاه و خنک دارد. ریزش‌های
جوی نواحی کوهستانی غالباً به صورت برف است که تا اواسط دوره گرما نیز
دوام می‌آورد
آب و هوای
مازندران ، معتدل و مرطوب ( معروف به معتدل خزری ) است . امتداد کوههای البرز در
جنوب ، نزدیکی به دریا و پوشش گیاهی از دلایل اصلی تعدیل آب و هوای این منطقه است .
از
لحاظ طبیعی مازندران به سه قسمت اصلی کوهستانی در جنوب ، میان بند در وسط و جلگه
ای در شمال تقسیم می شود . شیب ناهمواری های آن از غرب به شرق به موازات دریای خزر
است . رشته کوه البرز با رودهای کوچک و بزرگی که درامتداد شمالی - جنوبی آن جریان
دارند به سه منطقه غربی ، مرکزی و شرقی تقسیم شده است
.
اهالی
مازندران به زبانهای فارسی و گویش مازندرانی تکلم می کنند . گویش مازندرانی که بازمانده
زبان ایرانیان قدیم (پارسی میانه) است تقریباً در همه جای استان متداول است . در
این استان٧ ,٩٩ درصد جمعیت آن را مسلمانان شیعه تشکیل می دهند .
مازندران
تنها استانی است که با سه محور هراز ، کندوان و سواد کوه با مرکز کشور مرتبط بوده
و سه فرودگاه ساری ، نوشهر و رامسر ارتباط هوائی آن را با سایر نقاط برقرار ساخته
و راه آهن سراسری از آن عبور می کند . علاوه بر آن جاده ساحلی از رامسر تا بابلسر
به طول ٢٢٠ کیلومتر و با فاصله ١٠ الی ٣٠٠ متر از کنار دریا می گذرد .
آنچه
که مازندران را از سایر مناطق مختلف ایران متمایز می کند موقعیت طبیعی و جغرافیایی
آن است. وجود دریای مازندران (کاسپین ) با ساحل زیبا و مناسب بهمراه برخورداری از
دامنه ها و پارکهای جنگلی و کوهستانی ، وجود قله دماوند با ٥٦٧٠ متر ارتفاع معروف
به بام ایران ، غارها، آبشارها ، رودخانه ها ، آبهای متعدد سرد و گرم معدنی، چشمه
ها، تالاب ها به ویژه شبه جزیره میانکاله در بهشهر ، این منطقه از کشور ایران را
به مجموعه‌ای متنوع برای زندگی و حتی استفاده گردشگران با انگیزه مختلف بدل نموده
است.
اطلاعات تاریخی
استان مازندران
با
کشفیات دانشمندان در غارهای هوتو و کمربند در شهرستان بهشهر، گواهی بر زندگی انسان‌ها
در ۷۵ هزار سال پیش از این بدست آمده است، علاوه بر این، باستان‌شناسی در گوهر تپه شهرستان بهشهر ، که ثابت کرد مازندران
بیش از ۶ هزار سال پیشینه تمدن شهری دارد، مازندران یکی از مهترین پایگاه‌های
باستان‌شناسی در منطقه خاورمیانه و جهان می باشد و در فرهنگ سازی و تمدن شهرنشینی
مردم در ایران نقش مهمی را ایفا کرده‌است، در حالی که آمل شهری که آن را دومین شهر کهن ایران می‌خوانند هم در این استان جا
دارد و تاریخ آمل جزو تاریخ‌های اول شهری است که در زمان مردم آمارد یا همان آماردیان شکوفا شده‌است. مازندران جزوی از
قلمرو پادشاهی ورگانا، و پس از آن یکی از استانهای مهم پادشاهی طبرستان )که پس از شاه
عباس طبرستان ایالتی از ایران و مازندران استانی از این ایالت شد)، بوده است.
بعد از غلبه آریایی‌ها و مهاجرت بومیان، ساکنان جدید
پس از مدّتها زیر فرمان هخامنشیان قرار گرفتند. در سال۳۰ هجری قمری، در زمان خلافت عثمان، «سعد بن عاص» حاکم
کوفه سواحل طبرستان، رویان و دماوند رابه تصرف خود در آورد. در زمان خلافت
ابوجعفر منصور (۱۵۸ - ۱۳۶ ه.ق) دوّمین خلیفه عباسی، مردم
طبرستان برای چندین بار سر به شورش برداشتند. سرانجام در سال ۱۶۷هجری قمری ونداد هرمز سلسله مستقلی در طبرستان
تأسیس کرد. در سال ۴۲۶ هجری قمری، سلطان مسعود غزنوی از طریق
گرگان وارد طبرستان شد و صدمات فراوانی به آن سامان وارد آورد.
در سال ۶۰۶ هجری قمری
طبرستان به دست سلطان محمّد خوارزمشاه تصرف شد. سپس مغولان بر این ناحیه
حکومت کردند و سرانجام توسط تیموریان بساط حکمرانی آنان برچیده شد. بعد از
درگذشت امیر تیمور، سادات مرعشی (۸۵۰ - ۸۰۷ ه.ق) به
مازندران برگشتند و به عنوان امیران باجگزار این نواحی سلطنت کردند و در
زمان سلطنت شاه عباس اوّل به طور کلی قدرت سادات مرعشی از بین رفت.
با برچیده شدن بساط حکمرانی حکومت ملوک الطوایفی
طبرستان که تا سال ۱۰۰۶هجری
قمری ادامه داشت، امنیت این منطقه به وسیله شاه عباس اوّل و سلاطین
بعدی سلسله صفوی تأمین گردید.
در زمان نادر شاه برای مقابله با دشمنان، به ویژه
دشمنان شمالی و روس‌ها، در مازندران یک کارخانه کشتی‌سازی دایر گردید. در
زمان فتحعلی شاه قاجار، به منطقه سرسبز و دل‌انگیز مازندران، به عنوان یک
منطقه استراحتی - تفریحی توجه گردید. در زمان سلطنت پهلوی منطقه مازندران
مانند سایر مناطق کشور از راه‌های‌ارتباطی برخوردار شد. شرایط مناسب محیطی و
آب و هوای معتدل، چشم اندازهای زیبای طبیعی و نزدیکی آن به تهران این
استان را به محل استراحت و تفریح بخش اعظم مردم کشور درآورده است.
استان مازندران علاوه بر مردم بومی، اقلیت‌های بلوچ،
ترک، کرد، لر، افغان، گرجی و ارمنی را نیز در خود جای داده است که هنوز
کاملاً با اکثریت محلی ترکیب نشده و بسیاری از خصایص قومی و فرهنگی خود را
حفظ کرده‌اند. از جمله بعضی تیره‌های ترک که در قرون گذشته به منظور
جلوگیری از هجوم ترکمن‌ها به این نواحی کوچانیده شده‌اند، هم اکنون در
مازندران حضور دارند.
زبان طبری یا مازندرانی، بازمانده زبان ایرانیان
قدیم (پارسی میانه) است که دیرتر و کمتر از سایر زبان‌ها تحت تأثیر زبانهای
بیگانه‌ای چون مغول، عربی و تاتاری قرار گرفته است. زبان مازندرانی با
لهجه‌های مختلف در تمامی نواحی استان متداول است. ادبیات فولک مردم
استان مازندران بسیار غنی و جالب توجه است. دانشمندان و شاعران مشهوری از
این استان برخاسته‌اند که از آن میان به نیما شاعر معروف معاصر ایران و
مازندران می‌توان اشاره کرد.
دیدنی های ساری
پارک جنگلی میرزاکوچک خان، پناهگاه حیات وحش دشت ناز،
امام زاده عباس، بنای امامزاده یحیی، امامزاده صالح مرزرود، عمارت قاجاری
منوچهر خان کلبادی، برج مقبره ای امامزاده عباس ساری، دریاچه میانشه یا دریاچه چورت، چشمه های باداب سورت، برج رسکت، مجموعه
صفوی فرح آباد، برج سلطان زین العابدین
دیدنی های چالوس
کاخ چایخوران، کاخ اجابیت، دریاچه ولشت، کلاردشت، بوستان
جنگلی فین، تله کابین نمک آبرود، نهر ملک چوب، کلارتپه، مرداب کندوچال، پل چالوس،
پل سرخ رود، پارک جنگلی چالوس، آبشارهریچان، دریاچه سد دریوک، پارک ورگاویج، آب
معدنی دلیر، غار یخ مراد، دره رودبارک، علم کوه، پارک بنفشه، یخچال طبیعی حصار چال
دیدنی های تنکابن
پارک ملی خشکه داران، دشت دریاسر، منطقه ییلاقی سه هزار، غار دانیال، پارک جنگلی چالدره، آبشار فرهاد جوی، آب
گرم معدنی فلک ده، عباس آباد، رودخانه اسب چین، نشتارود، رودخانه مزر (چشمه کیله)
دیدنی های رامسر
ییلاق گرسباسر، ییلاق لپاسر، ییلاق‌های اکراسر، جنت
رودبار و چاک، آبهای معدنی رامسر، غارگرگرلوکا، غار یاغی لوکا، غار بام بامه، غار شب پره چال، جواهرده، جنگل دال خانی، قله مارکو، چارک
جنگلی صفارود، آبشار ایج یا ده‌قلو در روستای ایج اشکور، آبشار ازارک در سنگ پشته
رامسر، آبشار ریش براز و چشمه های جواهرده، کتالم و سادات محله، هتل قدیم رامسر،
موزه تماشاگه خزر
دیدنی های نور
پارک جنگلی نور، پارک جنگلی کشپل، آب بندان نور، خشت پل،
آبشار آبپری، آبشار حرم آب، قله سوردار، الیمالات، آبادی یوش، بقعه سلطان احمد،
بقعه آقا شاه بالو زاهد، پولاد، پارک جنگلی سی سنگان، غار پیرزن خانی