روز بیست وششم:
سال ۱۰ هجری: ولادت محمد ابن‌ابوبکر، از یاران وفادار و فداکار امام علی ابن‌ابیطالب(ع) بود. و در سفر معنوی و روحانی حجه‌الوداع، که پیامبر اکرم(ص) و اکثر اصحاب و پیروان آن حضرت، در سال دهم هجری از مدینه منوره و سایر نواحی اسلامی عازم مکه معظمه شده بودند، در سرزمین ذوالحلیفه، یا شجره، که بین راه مدینه و مکه که یکی از میقات پنج‌گانه است، در چند روز مانده به پایان ماه ذی‌القعده، از بانوی شریف و گرانقدری به نام اسماء بنت‌عمیس دیده به جهان گشود.(۱
علامه مجلسی، در این‌باره گفت: اسماء بنت‌عمیس، در مکانی به نام بیدا، چهار روز مانده به آخر ذی‌القعده، و در سفر حجه‌الوداع، محمد ابن‌ابوبکر را به دنیا آورد.(۲)
گفتنی است که اسماء بنت‌عمیس از زنان سابق‌الایمان بود و در سال‌های نخست ظهور اسلام، به پیامبر خدا(ص) ایمان آورد، و به‌همراه همسر دلیر و فداکارش حضرت جعفر ابن‌ابیطالب(ع)، معروف به جعفر طیار، به حبشه هجرت کرد،(۳) و پس از هجرت پیامبر(ص) به مدینه و تشکیل حکومت اسلامی، آنان نیز به مدینه هجرت کردند.
در سال هشتم هجری، جعفر ابن‌ابیطالب(ع) در رأس سه‌هزار رزمنده سپاه اسلام در جنگ با رومیان متجاوز، در مکانی به نام موته شرکت کرد، و در این جنگ نابرابر، بسیار ایستادگی کرد، تا این‌که دو دستش قطع شد و مظلومانه به شهادت رسید.
براساس حدیث صحیحی از پیامبر اسلام(ص)، خداوند سبحان به‌جای دو دست بریده او در جنگ موته، دو بال در بهشت به او عنایت می‌کند تا با آن‌ها به هرکجا که خواهد، پرواز کند. بدین جهت از آن زمان به جعفر طیار معروف گردید.(۴
اسماء بنت‌عمیس، پس از شهادت جعفر طیار، با ابوبکر ابن‌ابوقحافه ازدواج کرد و محمد ابن‌ابوبکر را به‌دنیا آورد. پس از مرگ ابوبکر در جمادی الثانی سال سیزدهم هجری، با امام علی ابن‌ابیطالب(ع) ازدواج کرد، و از آن زمان، محمد ابن‌ابوبکر را به همراه خویش به خانه امام علی(ع) برد و از تربیت علوی و روحیه ستم ستیزی، وی را بهره‌مند نمود.
محمد ابن‌ابوبکر در مبارزه با تبعیضات و ستم‌گری‌های عثمان، خلیفه سوم راشدین و عاملانش، به‌ویژه با عامل او در مصر، یعنی عبدالله ابن‌سعد ابن‌ابی‌سرح، بسیار ساعی بود.(۵
هم‌چنین در راه ایجاد و استمرار حکومت عدالت‌گستر حضرت علی(ع)، بسیار جان‌فشانی کرد، و در جنگ جمل در حمایت از آن حضرت، درست روبه‌روی خواهر خویش عایشه بنت‌ابوبکر قرار گرفت.(۶
امام علی(ع)، پس از پایان جنگ جمل، وی را به حکومت مصر منصوب کرد و طی نامه‌ای به اهالی مصر و خود محمد ابن‌ابوبکر سفارش‌های ارزنده و آموزنده‌ای نمود.(۷)
محمد ابن‌ابوبکر، پس از استقرار در مصر، با شایستگی تمام و وفاداری به آرمان‌های مقدس علوی، بر روش مولایش امیرمومنان(ع) حکومت کرد و با مخالفانش مبارزه نمود و سرانجام، در سال ۳۸ هجری، در هجوم سراسری سپاهیان شام به فرماندهی عمرو ابن‌عاص، به‌دست معاویه ابن‌حدیج به‌طرز فجیعی به شهادت رسید، و امام در شهادت وی بسیار متأثر و اندوهگین شد.(۸
- اعلاق النفیسه (ابن رسته)، ص ۲۰۲؛ تهذیب الأسماء (عبدالقادر ابن‌محمد حنیفی)، ص ۱۷۴.
- بحارالانوار (علامه مجلسی)، ج ۹۹، ص ۳۴۹.
- تاریخ ابن خلدون، ج ۱، ص ۳۸۸؛ فرازهایی از تاریخ اسلام (جعفر سبحانی)، ص ۱۳۰.
- فرازهایی از تاریخ اسلام (جعفر سبحانی)، ص ۴۱۵؛ تاریخ ابن خلدون، ج ۱، ص ۴۳۰.
- أنساب الاشراف (احمد ابن‌یحیی بلاذری)، ص ۲۹۳.
- الأمالی (شیخ مفید)، ج ۱۳، ص ۲۴.
- الأمالی (شیخ مفید)، ج ۱۳، ص ۲۶۰؛ تحف العقول (ابن شعبه حرانی)، ص ۱۲۴.
- أنساب الأشراف (احمد ابن‌یحیی بلاذری)، ص ۲۹۷؛ تاریخ ابن خلدون، ج ۱، ص ۶۱۵.